Club de Montaña “O Carroucho”
InicioSerra da Estrela (Portugal)
| Última actualización |
| 28/09/2017 |
INFORMACIÓN DA ZONA
A Serra da Estrela é a serra máis occidental do sistema Central. Este sistema montañoso atópase no centro de Portugal e dentro do Parque Natural do mesmo nome. A súa máxima altura é de 1993 metros, na Torre, sendo esta a máxima altura do Portugal continental (para chegar á altitude de 2000 m. foi construída na cima unha torre de 7 m.). Está situada entre as cidades de Seia e Covilhã e posúe a única estación de esquí do país. O pico da Torre atópase no termo municipal de Seia. Nesta serra hai varias lagoas e vales de orixe glaciar.
Nas áreas de granitos, con maior expresión no extremo norte da montaña e zonas circundantes, a paisaxe está dominada por mesetas extensas delimitadas por vertentes abruptas. Nestas zonas, os cursos de auga instálanse sobre a rede de fallas e fracturas tectónicas existentes, presentando, por tanto, un trazado esencialmente rectilíneo. Nos lugares que estiveron suxeitos á acción dos glaciares poden observarse formas erosivas, como circos e vales glaciares.
Pola súa posición latitudinal e pequena distancia con respecto ao océano Atlántico, a Serra da Estrela está suxeita a influencias climáticas mediterráneas, atlánticas e continentais. Estes aspectos, en conxunto coa complexidade orográfica e xeolóxica e coa acción do home ao longo dos últimos séculos, determinan unha diversidade biolóxica elevada na flora e a vexetación.
O piso basal está moi condicionado polo aproveitamento humano e pouca vexetación natural subsiste. Desde o pé de montaña ata os 800-900 metros de altitude, desenvólvese o bosque mediterráneo de aciñeira, sobreira e de carballos caducifolios. Os extensos bosques de freixo asócianse a chans húmidos e, nos vales ao longo dos ríos, existen galerías de amieiro, salgueiro e ulmeiro. No piso intermedio, situado entre os 800-900 metros e os 1600-1800 metros de altitude, a vexetación espontánea potencial estaría formada por bosques de carballo negral. Neste piso foron introducidos para a explotación forestal grandes bosques de piñeiro rodeno. O piso superior, situado por encima dos 1800 metros de altitude, é o menos desenvolvido; non só debido á altitude, senón tamén á súa pequena extensión territorial, sendo ao mesmo tempo aquel onde a acción do home fíxose sentir menos. No pasado, no retroceso dos glaciares, o bidueiro, o carballo negral, o piñeiro silvestre e o teixo marcaban presenza neste piso en conxunto co xenebreiro. No presente, a vexetación predominante está constituída por un mosaico de formacións arbustivas (destacando o piornal), marcado polo dominio do xenebreiro.
A fauna silvestre da Serra da Estrela caracterízase por unha riqueza e diversidade elevadas, constituíndo a nivel nacional unha das zonas de montaña máis importantes para a conservación da natureza. Esta riqueza resulta, en gran medida, da significativa diversidade de hábitats existente nunha área extensa, cunha orografía accidentada e na que a acción negativa do home sobre os ecosistemas naturais é pouco expresiva. É posible atopar a aguia rateira ou o raposo, que se refuxian nos pequenos piñeirais e cazan en áreas abertas.
Nesta serra nacen tres ríos: o Mondego, o cal é o río máis grande dentro do territorio portugués, e o Zêzere, que é afluente do Tajo, o Alva, que é afluente do Mondego, tamén nace nesta cordilleira. Crese que os antigos romanos chamaron a esta zona de maior altitude Montes Herminios ou "Montes de Hermes" (deus grecolatino dos pastores tamén chamado Mercurio). Crese que esta rexión foi o berce do guerreiro lusitano Viriato.
ALOXAMENTO E PREZOS
Aloxarémonos en Covilhã, no Hotel Solneve. Durmiremos en habitacións dobres, con baño en cada habitación.
Haberá unha parada para tomar o almorzo en ruta. O xantar do primeiro día corre por conta de cada un e é recomendable levar o necesario xa que a parada pode ser nunha área de servizo sen supermercado.
Lembrámosvos que o número de prazas, como sempre, é limitado e estableceuse en 35 persoas. Por favor, levade coidado á hora de facer os ingresos para evitar despois problemas na adxudicación de prazas que, como xa imaxinades, se fará por estricta orde de recepción do ingreso. O prezo será de 325€ para os socios, 350€ para os non socios federados e 360€ para os non socios non federados, que se aboarán do seguinte xeito:
- ingreso en conta de 275€ os socios, 300€ os non socios federados e 310€ os non socios non federados, para apuntarse, antes do 8 de outubro.
- os 50€ restantes, pagaranse no autobús.
O ingreso pode empezar a facelo todo o mundo a partir deste intre e os socios non terán preferencia na asignación de prazas.
A saída farémola na mañá do xoves e os lugares e horarios de parada do bus, son os seguintes:
|
PROGRAMA PREVISTO DE ACTIVIDADES
| 12/10/2017 1º DIA (XOV) | CHEGADA SOBRE AS 11:50 (hora portuguesa) | |
| 13/10/2017 2º DIA (VEN) | ALMORZO ÁS 08:00 | |
| 14/10/2017 3º DIA (SAB) | ALMORZO ÁS 08:00 | |
| 15/10/2017 4º DIA (DOM) | ALMORZO ÁS 08:00 | |
PASSADIÇOS DO PAIVA 
Son dúas horas e media de camiñada para todos os públicos, entre sobes e baixas, paradas para fotos e a contemplación da paisaxe. O invento das pasarelas do Paiva -para as cales se utilizaron 2.000 m³ de madeira- cambiou a economía do lugar, escondido no noroeste de Portugal, non moi lonxe de todo, pero preto de nada. Non se sabe que é máis impresionante, a garganta que foi abrindo o río durante millóns de anos ou a vista cenital da serpeante escaleira de madeira que se lle ocorreu á alcaldía de Arouca, e que puxo a esta rexión no mapa do sendeirismo.
O éxito das pasarelas de madeira foi inmediato. Abriron e a media diaria foi de 7.000 sendeiristas. En setembro, un incendio queimou 500 metros de camiño e pelou as ladeiras de eucaliptos nas proximidades de Espiunca, un extremo da ruta. Xa está reconstruído, pero na nova tempada adoptáronse certas limitacións: non se admiten máis de 3.500 excursionistas ao día e a entrada deixou de ser libre.
O miradoiro é único, co zigzag do río e o zigzag dos corredores de madeira que, desde arriba, chegarán ao nivel da canle en tan abrupto descenso como foi o ascenso. Alí só existen o río e o excursionista. Carballos e eucaliptos esconden calquera vestixio de civilización. Non se ven coches, non hai ladrillo, voan bolboretas e crúzanse carafios alleos a calquera perigo. Os únicos sons son os dos paxaros e o da auga, cada vez máis forte, o que anuncia unha zona de rápidos. Agora non baixa tanta auga e a súa mansedumbre forma unha praia natural en Vau, case a metade de percorrido. Algúns mozos fan pícnic de bocadillo, aínda que, afortunadamente, nin aquí nin en parte algunha do percorrido hai restaurantes, bares ou calquera cousa que se lle pareza; quen queira beber ou comer algo deberá levalo consigo ou aguantar ata o final da ruta. A auga está fría, transparente, e o pequeno areal anima ao relax. Pouco despois, o río alarga e unha ponte colgante une ambas as ribeiras, máis para a curiosidade ou a aventura que por efectos prácticos; a pasarela sempre vai pola marxe esquerda da canle. O percorrido xa é totalmente plano, pero non aburrido, pois ás veces o camiño de madeira colga no aire e noutras incrústase na roca, integrado perfectamente na natureza. Xorden as fervenzas de Aguieiras, pequenas piscinas naturais e cabras que triscan o que poden nas herbas das beiras e que nos advirten de que a excursión toca ao seu fin.
ROTA DOURADA
Comezamos na Lagoa Comprida por un camiño pedregoso para descubrir nas entrañas da Serra da Estrela parte dos seus tesouros. Por falar de lagoas, no plano superior entre uces e "zinbro" (xenebreiro), a Lagoa do Covao dos Conchos, recolle as augas da Ribeira das Neves, que baixan tumultuosas para conducilas a máis de 1550 m. ata a Lagoa Comprida.
Continuamos cara á Nave da Mestra. De lonxe vemos o Cântaro Gordo e ábrese unha imaxe de campos verdes flanqueados por bloques de granito fracturados. Ao fondo vemos o val glaciar e entre "càntaros" está o Covâo da Ametade.
Na Nave da Mestra, tamén coñecida como Nave da Barca debido á gran roca con forma de barco, entramos a través dunha gran greta que se abre sobre a mesa do Dr. Xuíz.
Pero hai unha construción que chama a atención e que destaca nesta explosión de natureza. Reza a historia que un xuíz, o Dr. Matos, construíu alí a súa casa de vacacións de verán en 1910. A súa construción foi concretada pola man de obra proveniente de Manteigas, encima de mulas por un camiño que aínda hoxe existe, axudada por gatos hidráulicos utilizados para levantar as xigantes pedras, incluíndo a que fai de tellado á casa. A obra foi abandonada á súa sorte.
ROTA DO ZIMBRO
Descubrimento e aventura son as premisas principais deste percorrido que ocorre en pleno macizo central da Serra da Estrela. Ao longo deste traxecto atoparémonos con varias tipoloxías rochosas, moldeadas por varios axentes erosivos, dos cales destaca a glaciación. Este é o principal axente erosivo que mellor contribúe á morfoloxía xeolóxica actual da Serra da Estrela e que a distingue doutras montañas de Portugal, a través de testemuños milenarios que non van deixar a ninguén indiferente. Os lugares como o Cuevo, o Covão Boeiro, as Charcas e as cabeceiras dos vales de Alvôco, Estrela, Loriga e Zêzere, son algúns dos reflexos de como o clima, a altitude e a súa tipoloxía fan desta serra un santuario de varias especies de fauna e flora raras e únicas en Portugal.
O inicio do percorrido parte na Torre cara á estación de esquí, para continuar ata gozar da panorámica do Val de Candieira (poderemos oír os berros dos rabaños que resoan do inmenso vale glaciar da Candieira?. Este val é un dos últimos refuxios de pastoreo tradicional da Serra da Estrela. Con poucos accesos e incrustado no macizo central, ostenta o claro e típico perfil rectilíneo dos vales glaciares. Seguimos en dirección ás Chancas, un conxunto de lagoas glaciares, para gozar despois do inmenso céspede de cervexeiras e turbeiras que foi un antigo lago glaciar, agora colmado. Viramos á dereita e seguimos por pequenos charcos e matogueiras de xenebreiro e orzales en dirección ao saínte rochoso do Fragâo do Poio dos Caes. É aquí onde os pastores poñían fin á vida dos fieis compañeiros de catro patas, que debido á vellez ou enfermidade, xa non protexían os rabaños dos famentos lobos. A Charca do Pezón é unha testemuña "viva" desas accións.
De alí, nunha típica contorna de montaña, regresamos á estrada EN339 e continuamos polo evidente carreiro que descende polo val glaciar de Loriga. Antes de chegar ao foso do medio, viramos á esquerda e subimos polo carreiro sinalado á lagoa do Covão das Quilhas. Temos que continuar en dirección ao foso de Alva. Aquí estamos no inhóspito plano alto glaciario, interrompido polas escarpas que marcan o inicio dos vales glaciares de Alvôco e Estrela.
VISITA A COVILHÃ
Covilhã foi un castro protohistórico, abrigo de pastores lusitanos e fortaleza romana coñecida como Cava Juliana. As murallas do seu primitivo castelo foron erixidas por Sancho I e, máis tarde, foi Dionisio I quen mandou construír as murallas do admirable barrio medieval das Portas do Sol.
Na Idade Media, mentres os suburbios desenvolvíanse, a área interior da muralla permanecía deshabitada. A realeza tivo que emitir decretos para forzar á poboación a habitar esta zona e a partir do século XV a poboación empezou a fixarse na zona da muralla. As casas foron construídas por rúas estreitas e escaleiras, creando a topografía que se pode ver aínda hoxe en día.
No século XXI hai a necesidade dunha nova mirada sobre a cidade, mediante a recuperación do patrimonio industrial arquitectónico da cidade e da conexión das ribeiras de Goldra e Carpinteira a través de pontes peonís. A Ponte Peonil de Carpinteira naceu desta visión. É un das pontes máis altas en Portugal: 52 m. de alto, 220 m. de longo e 4,40 m. de ancho. Esta ponte, que se utiliza para camiñar e andar en bicicleta, foi construída sobre o val de Carpinteira e os outeiros de granito da corrente do río, onde aínda poden verse as fachadas das fábricas baleiras e as paredes de granito das estruturas de secado de la.
O Jardim énchese cando cae un raio de sol e desde alí as vistas ao barrio Pêro da Covilhã e á Serra son un espectáculo. Ao amencer as nubes cóbreno todo e aparece o mar na Beira Interior. Na praza do municipio atópase o Pelourinho, un monumento típico das prazas portuguesas. Por definición un Pelourinho é unha columna levantada nun lugar público onde antigamente expoñíanse aos detidos por crimes ou roubos.
Na zona sur, á beira da estación de autobuses, hai un parque, o Xardín do Lago, que é a zona verde máis grande da cidade. O estilo é moderno e componse dun lago con barcas, un restaurante, dúas cafeterías e céspede para gozar dos días de sol tombado na herba.
A tranquilidade respírase en todos os recunchos, existen rúas tenebrosas de tan pequenas, esquinas que fan parecer o mapa un labirinto. Hai un lugar chamado Calvario, onde de novo volves atopar espectaculares vistas, os tellados derruídos, a Serra, a pedra. Chegar alí é un calvario de pendente. Un dos principais obxectivos do Funicular Santo André é facer o acceso peonil á zona antiga moito máis fácil. Xunto ás 162 escaleiras, pódese utilizar o funicular gratuíto, percorrendo unha distancia de 90 metros.